Πόσοι από εμάς δεν έχουμε λατρέψει τον Ντόναλντ Ντακ, τον Λούκυ Λουκ, τον Αστερίξ, τη Γουόντερ γούμαν; Ακόμη θυμάμαι πώς περίμενα κάθε εβδομάδα να μου αγοράσουν οι γονείς μου ένα ακόμη τεύχος του αγαπημένου μου κόμικ. Τους έλεγα «Αν τα σχολικά βιβλία ήταν σαν τα κόμικς, θα ήταν πιο ωραία!». 

Οι πολύχρωμες, διασκεδαστικές ιστορίες των κόμικς με τους ευφάνταστους χαρακτήρες που δεν το βάζουν κάτω όσες δυσκολίες κι αν αντιμετωπίσουν έχουν πάντα τον τρόπο να αποτυπώνονται στη μνήμη μας.  Mας κάνουν να σκεφτόμαστε πώς θα ήταν αν βρισκόμασταν εμείς στη θέση των ηρώων και να πλάθουμε με τη φαντασία μας έναν κόσμο γεμάτο με απίθανες ιστορίες, όπου όλα τα προβλήματα μπορούν να λυθούν!

Τελειώνοντας το σχολείο σπούδασα Βιολογία, καθώς ήθελα να μάθω όσο περισσότερα γίνεται για τη ζωή, πώς λειτουργεί και πώς συντηρείται για τόσα εκατομμύρια χρόνια. Συνέχισα τις σπουδές μου σε μεταπτυχιακό επίπεδο στη Μοριακή Βιολογία κι έπειτα έκανα τη δική μου έρευνασε διδακτορικό επίπεδο.

Σήμερα εξακολουθώ να κάνω έρευνα στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου στη Σκωτία. ένα επιστημονικό άρθρο [1] που συμμετέχω προσπαθούμε να καταλάβουμε πώς τα κύτταρά μας ελέγχουν το σωστό διαχωρισμό των χρωμοσωμάτων (DNA) κατά την κυτταρική διαίρεση. 

Τα τελευταία χρόνια η έρευνά μου επικεντρώνεται στον παθογόνο μύκητα Κρυπτόκοκκο (Cryptoococcus neoformas) σα σύστημα μοντέλο. Κρυπτόκοκκο (Cryptoococcus neoformas) ονομάζουμε έναν μικροοργανισμό ο οποίος για τα άτομα με υγιές ανοσοποιητικό σύστημα είναι ακίνδυνος. Ωστόσο, άτομα που βρίσκονται σε ανοσοκαταστολή (επίκτητη ανοσοανεπάρκεια, aids), άτομα που πάσχουν από λεμφώματα και άτομα που θεραπεύονται με κυτταροστατικά και ανοσοκατασταλτικά φάρμακα, κινδυνεύουν να ασθενήσουν ή ακόμη και να χάσουν τη ζωή τους από ενδεχόμενη μόλυνση με αυτόν τον μικροοργανισμό. Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό αυτού του μύκητα είναι η ικανότητά του να δημιουργεί, αφού εισέλθει στο ανθρώπινο σώμα, κύτταρα πολύ μεγαλύτερα σε μέγεθος από τα υγιή. Τα κύτταρα αυτά, τα ονομάζουμε ‘Τιτάνες’ λόγω του εξαιρετικά μεγάλου μεγέθους τους. Η αύξηση του μεγέθους των κυττάρων αυτών συνοδεύεται και από την αύξηση του γενετικού υλικού (DNA). Στο εργαστήριο προσπαθούμε να κατανοήσουμε τους μηχανισμούς που χρησιμοποιούν τα γιγάντια αυτά κύτταρα για να διαχωρίζουν τα χρωμοσώματά τους (DNA) και πως μπορούν να “κερδίζουν” ή να “χάνουν” χρωμοσώματα. Μελετώντας και ελέγχοντας την κυτταρική διαίρεση, σκοπός μας είναι να βρούμε μοριακά μονοπάτια που μπορούν να αποτελέσουν «στόχους» για την ανάπτυξη νέων φαρμάκων.

Μπορεί όλα αυτά να φαντάζουν πολύ περίπλοκα για κάποιους, και δεν τους αδικώ. Επιστήμονες σε όλο τον κόσμο συνεργάζονται και δουλεύουν αδιάκοπα για να ανακαλύψουν, να μάθουν και να κατανοήσουν όσο περισσότερα γίνεται για τον κόσμο γύρω μας. Πόσες όμως από αυτές τις ανακαλύψεις, μοιράζονται με το ευρύ κοινό; Και στις περιπτώσεις που αυτό γίνεται, πόσο συχνά επικοινωνείται μ’έναν τρόπο που μπορεί ν’αγγίξει και να μιλήσει στο ευρύ κοινό αντί ν’απευθύνεται μόνο στην επιστημονική κοινότητα;–Όσο σημαντικό είναι οι επιστήμονες να ανακαλύπτουν συνεχώς νέα πράγματα που δε γνωρίζουμε, εξίσου σημαντικό είναι και να επικοινωνούν τα ευρήματα της έρευνάς τους στο ευρύ κοινό. Σκοπός είναι όλες και όλοι να μπορούν να κατανοήσουν πώς λειτουργεί η επιστημονική έρευνα, να νιώσουν μέλος της και, γιατί όχι, να συνδιαμορφώσουν μέσω των ερωτήσεών τους τις ανάγκες για εύρεση λύσεων σε θέματα που τους αφορούν. Έτσι, ως ερευνήτρια, μου αρέσει να εστιάζω και στο πώς μπορώ να επικοινωνήσω σε όσο περισσότερους ανθρώπους γίνεται, ανεξαρτήτως ηλικίας, τα ερευνητικά μου ενδιαφέροντα. Υπάρχει μία ομάδα [2] στο Ινστιτούτο στο οποίο δουλεύω (Wellcome Trust Centre of Cell Biology) [3]η οποία έχει ως στόχο την επικοινωνία της έρευνας που γίνεται στα εργαστήρια αυτά και τη διασύνδεση των ερευνητών και του ευρύτερου κοινού μέσω καινοτόμων, διαδραστικών και ψυχαγωγικών δράσεων. Εφόσον η εξάπλωση της COVID-19 περιόρισε κατα πολύ τη δια ζώσης συμμετοχή μας σε τέτοιες δράσεις, η ομάδα του Public Engagement αναζήτησε εναλλακτικούς τρόπους για την επικοινωνία της επιστήμης. Στο πλαίσιο αυτό σκεφτήκαμε ότι τα κόμικ μπορούν να αποτελέσουν ένα δημοφιλές κι αποτελεσματικό μέσo για την εξοικείωση μικρών και μεγάλων με τον επιστημονικό τρόπο σκέψης και την επιστημονική μεθοδολογία.  Τα κόμικ μπορούν να είναι ένα καινοτόμο εργαλείο επικοινωνίας ακριβώς επειδή ο συνδυασμός εικόνας και κειμένου μπορεί να κάνει την αφήγηση μιας ιστορίας πιο δυνατή και να τραβήξει το ενδιαφέρον του αναγνώστη. 

Ενώ λοιπόν βρισκόμασταν στην αρχή μιας πανδημίας και το πρώτο lockdown ήταν πλέον γεγονός , δημιουργήσαμε μαζί με την Dr.Sarah-Jane Judge (Public Engagement Manager) μια μικρή ιστορία βασισμένη στην έρευνά μου, με στόχο τη δημιουργία ενός κόμικ, το οποιο εικονογραφήθηκε μετέπειτα από τον Neil Bratchpiece (Comic Book Artist) . Οι χαρακτήρες των κόμικ είναι μικρές καρτουνίστικες εκδοχές των επιστημόνων (ναι, καλά μαντέψατε, έγινα κι εγώ καρτούν) με κάποιες από αυτές βασισμένες σε αγαπημένες ταινίες επιστημονικής φαντασίας, καθώς και καρτουνίστικες εκδοχές διαφόρων μορίων! Το κομίκ μου με τίτλο «Επίθεση των Τιτάνων», χρησιμοποιείται ήδη σε διάφορες δραστηριότητες που απευθύνονται τόσο σε παιδιά όσο και σε ενήλικες. 

Τα κόμικ που έχουν ήδη ολοκληρωθεί (ακόμα δύο σχεδιάζονται καθώς γράφω αυτό το άρθρο) παρουσιάζουν αυτοτελείς ιστορίες έρευνας που πραγματοποιούνται στο Wellcome Centre for Cell Biology [3]. Συνολικά 10 εργαστήρια και 25 ερευνητές διαφόρων εθνικοτήτων του Ινστιτούτου συμμετέχουν σε αυτή τη δράση. Μοριακές τεχνικές και ερευνητικές προσπάθειες που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα της ερευνητικής δραστηριότητας των ομάδων του ινστιτούτου αυτού παρουσιάζονται σε πολύχρωμες σελίδες με ιδιαίτερο και πολλές φορές ακόμα και χιουμοριστικό τρόπο! Ολόκληρη η συλλογή κόμικ θα είναι σύντομα διαθέσιμη τόσο σε ηλεκτρονική όσο και σε έντυπη μορφή, καθώς και σε διάφορες γλώσσες ώστε να είναι προσβάσιμη και σε κοινό διαφόρων εθνικοτήτων. Η επιμέλεια και η οργάνωση αυτού του έργου έγινε από την ομάδα που είναι υπεύθυνη για τις δράσεις διασύνδεσης της επιστημονική κοινότητας του Ινστιτούτου μας με το ευρύ κοινό, τους ερευνητές των εργαστήριων και φυσικά τον Neil Bratchpiece που φαντάστηκε τους χαρακτήρες κι έκανε την εικονογράφηση υπό την αιγίδα του Wellcome Centre for Cell Biology στο Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου.

… και όπως λέει ο Stan Lee (δημιουργός του Marvel Superhero comics): 

There’s just something that feels nice about holding a comic book! 

Ελπίζω να σας αρέσει!