Η Δρ. Βασιλική (Βίκυ) Σταματοπούλου εκλέχθηκε πρόσφατα Επίκουρη Καθηγήτρια Βιοχημείας στο Τμήμα Ιατρικής του Πανεπιστημίου Πατρών μετά από 20 περίπου χρόνια εκπαίδευσης και ερευνητικής πορείας στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό. Ξεκίνησε τις σπουδές της το 2000 στο τότε νεοσύστατο Τμήμα Βιοχημείας & Βιοτεχνολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, στη συνέχεια απέκτησε μεταπτυχιακό και διδακτορικό δίπλωμα με ειδίκευση στην Παθοβιοχημεία από το Τμήμα Ιατρικής του Πανεπιστήμιου Πατρών. Ακολούθως εργάστηκε ως μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου στη Γαλλία, στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας ΕΤΗ στη Ελβετία, στο Ινστιτούτο Βιολογίας και Μοριακής Ιατρικής στο Βέλγιο και στην Ιατρική σχολή του Πανεπιστημίου Πατρών μέχρι το 2018.
Τα ερευνητικά ενδιαφέροντα της Βίκυς επικεντρώνονται στην βιολογία και μεταβολισμό του RNA. Πιο συγκεκριμένα, ερευνά τη δομή μικρών και μεγάλων μη κωδικών μορίων RNA, τόσο προκαρυωτικής όσο και ευκαρυωτικής προέλευσης, τις αλληλεπιδράσεις τους με πρωτεΐνες και την συμμετοχή τους στη πρόκληση ασθενειών. Σε πρόσφατη δημοσίευσή της στο περιοδικό Nature Protocols, η Βίκυ περιγράφει την ανάπτυξη μιας καινοτόμου μεθοδολογίας για την πρόβλεψη και διάγνωση ασθενειών που σχετίζονται με αλλαγές στη δομή του κυτταρικού πυρήνα. Τέτοιες μεταβολές οδηγούν σε διάφορες ασθένειες όπως νεοπλασίες του αίματος και η έγκαιρη διάγνωσή τους μπορεί να ωφελήσει τους ασθενείς είτε παρατείνοντας το προσδόκιμο ζωής τους είτε βοηθώντας στην επιλογή ορθότερης θεραπείας.
Ένα από τα σύγχρονα προβλήματα στην αντιμετώπιση βακτηριακών λοιμώξεων είναι ότι οι οργανισμοί αυτοί γίνονται ολοένα και πιο ανθεκτικοί σε αντιβιοτικά. Η Βίκυ έχει περιγράψει σε μελέτη της ότι κατανοώντας καλύτερα τη δομή και λειτουργία του RNA αυτών των μικροοργανισμών είναι ένα σημείο κλειδί.Έτσι αν επέμβουμε σε αυτό το μηχανισμό μπορούμε να δημιουργήσουμε πιο αποτελεσματικά φάρμακα ενάντια σε βακτηριακές λοιμώξεις.
Η Βίκυ μίλησε μαζί μας για τη δουλεία της, τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα και μοιράστηκε λεπτομέρειες από την καθημερινότητά της:
Πώς αποφασίσατε να εργαστείτε ως ερευνήτρια;
Παρότι γενικά είναι δύσκολο να δώσεις μια απάντηση που να μπορεί κάποιος να την καταλάβει όταν δεν είναι ερευνητής, η έρευνα είναι μια επαγγελματική ρότα-χόμπυ χωρίς υψηλές αμοιβές και απαιτεί πλήρη αφοσίωση, την κατανάλωση όλης της πνευματικής ενέργειας, την απορρόφηση σχεδόν ολοκληρωτικά του προσωπικού χρόνου ενός ατόμου, υπομονή και επιμονή! Παρόλα αυτά, τις ελάχιστες στιγμές ικανοποίησης που σου χαρίζει είναι αλήθεια πως σε ανταμείβει και σου δίνει την χαρά πως έχεις και εσύ συμβάλει στη διαφώτιση που όλοι οι ερευνητές αναζητούν. Κοιτώντας λοιπόν πίσω στα προπτυχιακά χρόνια και την πρώτη φορά που έπιασα «πιπέτα» στα χέρια μου, αντιλαμβάνομαι τώρα πια ότι δεν θα μπορούσα να έχω ακολουθήσει κανέναν άλλο δρόμο. Το κίνητρο για μένα ήταν και είναι ότι η έρευνα σου δίνει τη δυνατότητα να διερωτάσαι, να ψάχνεις, να βρίσκεις, να κάνεις λάθη, να μαθαίνεις και -πολύ σημαντικό για μένα- να μην βαριέσαι.
Για ποιο κομμάτι της δουλειάς σας ως τώρα είστε περισσότερο περήφανη;
Είμαι απόλυτα σίγουρη πως το πιο όμορφο και σημαντικό κομμάτι αυτής της δουλειάς είναι το ότι κατάφερα μέσα σε λίγα σχετικά χρόνια να εργαστώ σε διαφορετικά διεθνή ερευνητικά περιβάλλοντα, με συναδέρφους διαφορετικής εθνικότητας και κουλτούρας. Αυτό και μόνο με άλλαξε καταρχάς ως προσωπικότητα, διεύρυνε τους πνευματικούς και κοινωνικούς ορίζοντες μου, απέκτησα ανεκτίμητους φίλους και ωρίμασε την ερευνητική μου σκέψη. Είναι πολύ σπουδαίο για τους ερευνητές -και όχι μόνο- να μαθαίνουν και να ζουν τι συμβαίνει πέρα από τον εθνικό μικρόκοσμο του καθενός σε ερευνητικό και διαπροσωπικό επίπεδο.
Υπάρχει κάποιο ιδιαίτερο άτομο στη ζωή σας από τον οποίο αντλήσατε έμπνευση να ακολουθήσετε αυτό το δρόμο;
Η πραγματικότητα είναι πως όχι. Η επιλογή αυτή φάνταζε μονόδρομος για μένα, είναι σαν να με οδήγησε από μόνη της η ζωή και η αγάπη μου για την έρευνα. Σήμερα έχοντας πλέον μια ακαδημαϊκή θέση, γελάω σκεπτόμενη πως στο τέλος κάθε κύκλου σπουδών έλεγα στον εαυτό μου κουράστηκα και δεν ασχολούμαι ξανά με την έρευνα, αλλά στο τέλος πάντα κάτι μου κέντριζε το ενδιαφέρον και συνέχιζα. Ωστόσο, είμαι υποχρεωμένη να αναφέρω πως το γεγονός ότι κατάφερα να ακολουθήσω αυτή την πορεία το οφείλω στην αμέριστη υποστήριξη-ψυχολογική και οικονομική-φροντίδα και αγάπη των δυο λατρεμένων μου γονιών.
Ποιον ερευνητή θαυμάζετε ή αποτελεί πρότυπο για εσάς;
Η αλήθεια είναι πως δεν το είχα σκεφτεί ποτέ μέχρι που έπεσε στα χέρια μου η βιογραφία της Υπατίας, της πρώτης αν όχι της μοναδικής τέτοιου βεληνεκούς αρχαίας Ελληνίδας ερευνήτριας. Η Υπατία (370 – 415 μ.Χ.) ήταν Ελληνίδα νεοπλατωνική φιλόσοφος, αστρονόμος και μαθηματικός, διευθύντρια της νεοπλατωνικής σχολής στην Αλεξάνδρεια. Έχει γραφτεί πως η φήμη της προσείλκυσε μαθητές απ' όλη τη Μεσόγειο και πιστεύεται ότι την εποχή της ήταν η καλύτερη μαθηματικός του Ελληνορωμαϊκού κόσμου, και πολύ πιθανόν και όλου του υπόλοιπου, μια περίοδο που κυριαρχούσε ο θρησκευτικός φανατισμός.
Τι το ξεχωριστό έχει το RNA ώστε αφιερώσατε όλη την έρευνά σας σε αυτό;
Αρχικά η επιλογή ήταν τυχαία. Ουσιαστικά πρώτα επέλεξα τον μέντορα και το αντικείμενο προέκυψε. Παρόλα αυτά και ενώ μου δόθηκε η δυνατότητα να αλλάξω αντικείμενο, η Βιολογία του RNA είχε και εξακολουθεί να έχει για μένα την δύναμη της εξελικτικής επιβίωσης ενός αρχέγονου μορίου και ταυτόχρονα την ομορφιά ενός ακατέργαστου πολύτιμου λίθου που ψαχουλεύοντας συνεχώς ανακαλύπτεις νέες ανεξάντλητες πτυχές του, φέρνοντας στο φως νέα RNA μόρια, νέους μηχανισμούς και νέες κυτταρικές λειτουργίες αυτών.
Αν σε κάποια συνάντηση με φίλους ένα από τα παιδιά σας ρωτούσε τι ακριβώς ερευνάτε πως θα του το εξηγούσατε;
Δύσκολη απάντηση εδώ, ειδικά όταν πρόκειται για παιδιά. Μάλλον θα προσπαθούσα να του εξηγήσω τον σκοπό της μελέτης και όχι τόσο τη διαδικασία. Θα του εξηγούσα λοιπόν πόσο σημαντική είναι η ύπαρξη φαρμάκων, όπως τα εμβόλια -που γνωρίζει τόσο καλά- για την ανακούφιση τη δική του, της μαμάς, του μπαμπά, των αδερφών του, κτλ από τον πόνο και τον πυρετό. Αφού αντιληφθεί την σημαντικότητα της έρευνας, απλά θα του ανέφερα πως η δική μου προσπάθεια βασίζεται στην ανακάλυψη νέων τρόπων που θα μας βοηθήσουν να αποφύγουμε τις αρρώστιες ή να ξεπεράσουμε πιο εύκολα τα συμπτώματα που αυτές προκαλούν, ελπίζοντας να του κεντρίσω το ενδιαφέρον.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
____________
greekwomeninstem@gmail.com
'Εχετε ιδέες, ερωτήσεις, σχόλια ή ειδικά αιτήματα;
Θέλετε να γράψουμε για την έρευνά σας ή να προτείνετε κάποια ερευνήτρια για την οποία θα θέλατε να μάθετε περισσότερα;
Στείλτε μας μειλ ή συμπληρώστε την φόρμα και πατήστε "υποβολή" και θα χαρούμε να έρθουμε σε επαφή μαζί σας!
[contact-form-7 id=”44″ title=”Contact form 1″]