Aνακαλύπτοντας τα μυστικά της Φυσικής

Πώς ξεκίνησε η ιδέα της ομάδας Young Minds στο Φυσικό του ΕΚΠΑ, ποιοι είναι οι στόχοι σας και μέσα από ποιους άξονες προσπαθείτε να τους πετύχετε;

Η ομάδα ξεκίνησε το καλοκαίρι του 2021 ως μια πρόταση, της τότε υπευθύνου του προγράμματος Young Minds της EPS (Petra Rudolf), προς τον νυν υπεύθυνο καθηγητή μας, τον κ.Τσακμακίδη, για δημιουργία του πρώτου Υoung Minds τομέα της Ελλάδας. Εκείνος με τη σειρά του με ανοιχτό κάλεσμα ένωσε ενδιαφερόμενους φοιτητές και φοιτήτριες που αποτέλεσαν τα ιδρυτικά μέλη της ομάδας και δημιουργήσαν το πρώτο καταστατικό. Έκτοτε, οι βασικοί στόχοι της ομάδας Young Minds είναι: η δικτύωση των φοιτητριών/ών, η ανάπτυξη των επαγγελματικών δεξιοτήτων τους και η προαγωγή της επιστήμης της Φυσικής. Μία βασική δραστηριότητά μας είναι η διοργάνωση εκδηλώσεων που απευθύνονται είτε σε σπουδαστές Φυσικής είτε στο ευρύ κοινό. Κάθε εκδήλωση στοχεύουμε να διοργανώνεται από διαφορετική επιτροπή και μπορεί να περιλαμβάνει τόσο ομιλίες όσο και δραστηριότητες που απαιτούν τη συμμετοχή των παρευρισκόμενων. Επιπλέον, υπάρχουν υποομάδες που ασχολούνται με την συγγραφή άρθρων, τη δημιουργία εκπομπών podcast και τη διαχείριση της προσωπικής μας ιστοσελίδας καθώς και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Έτσι προσπαθούμε να κάνουμε τη Φυσική εύληπτη για κάθε άνθρωπο και παράλληλα δημιουργούμε ένα θετικό κλίμα ανάμεσα σε φοιτητές και φοιτήτριες που μοιράζονται ένα κοινό πάθος

Ποια είναι τα οφέλη ενός Ευρωπαϊκού πλαισίου σε μια τέτοια προσπάθεια; Πώς συνδέεται η ομάδα σας με αντίστοιχες σε άλλες χώρες της Ευρώπης ή και της Ελλάδας;

Προς το παρόν, σε πανελλήνιο επίπεδο υπάρχουν πέντε συνολικά ομάδες που εντάσσονται στο πρόγραμμα Young Minds της ΕPS, μία σε κάθε ένα από τα εξής ελληνικά πανεπιστήμια: ΕΚΠΑ, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Πανεπιστήμιο Πατρών, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Ομοίως σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ανά πανεπιστήμιο μπορεί να υπάρχει το πολύ μία ομάδα που να εντάσσεται στο πρόγραμμα και όλες μαζί συνδέονται έχοντας την ίδια δεοντολογία οργάνωσης και πηγή χρηματοδότησης για την πραγματοποίηση των εκδηλώσεων που επιθυμούν. Μια φορά το χρόνο, οι εκπρόσωποι από κάθε ομάδα της Ευρώπης συναντιούνται και κάνουν μια ανασκόπηση των επιτευγμάτων του τελευταίου έτους, ανταλλάσσοντας απόψεις και ιδέες. Επιπλέον, λόγω της συνεργασίας της EPS με την IAPS (International Association of Physics Students) όλα τα μέλη-τμήματα έχουν δικαίωμα να διεξάγουν διαγωνισμούς που πρωτοεμφανίστηκαν κάτω από την αιγίδα της IAPS, όπως είναι ο διαγωνισμός Φυσικής Plancks. Γενικότερα, το κλίμα μεταξύ των ομάδων είναι φιλικό και προωθείται η συνεργασία και η επικοινωνία μεταξύ ανθρώπων με διαφορετική κουλτούρα, κάτι που είναι πάντα εποικοδομητικό και διευρύνει τους ορίζοντες σπουδαστριών και σπουδαστών.

Πόσα είναι τα μέλη της ομάδας Yound Minds αυτή τη στιγμή και πώς μπορεί κάποια/ος να συνδεθεί μαζί σας είτε μέσα από το τμήμα Φυσικής του ΕΚΠΑ είτε από άλλα Πανεπιστήμια στην Ελλάδα;

Αυτή τη στιγμή, η ομάδα αριθμεί περίπου 60 μέλη, όλοι φοιτητές του Τμήματος Φυσικής του ΕΚΠΑ, κυρίως σε προπτυχιακό επίπεδο και οργανώνεται από ένα προεδρείο που ψηφίζεται από τα μέλη της κάθε χρόνο. Η ομάδα δέχεται νέα μέλη αποκλειστικά από το τμήμα Φυσικής του ΕΚΠΑ, οπότε αν κάποια/ος ενδιαφέρεται να βοηθήσει το σκοπό της αλλά φοιτάει σε άλλο πανεπιστήμιο καλό θα ήταν να ψάξει αν υπάρχει αντίστοιχη ομάδα στη σχολή του. Τα νέα μέλη εκδηλώνουν το ενδιαφέρον τους με ένα ηλεκτρονικό μήνυμα στην ομάδα και από εκεί και πέρα αναλαμβάνει ο HR manager μας να καθοδηγήσει τους ενδιαφερόμενους να επιλέξουν σε ποιον τομέα θέλουν να βοηθήσουν.

Η επικοινωνία της επιστήμης έχει σημαντικό ρόλο σε όλες τις ηλικίες και στάδια καριέρας. Πώς μπορούν να επωφεληθούν οι μαθητές/ήτριες σχολείων γνωρίζοντας καλύτερα την, σε κάποιες περιπτώσεις, “παρεξηγημένη” και “δύσκολη“ επιστήμη της Φυσικής που στα μάτια πολλών στην Ελλάδα οδηγεί αποκλειστικά σε μια καριέρα εκπαιδευτικού;

Το μάθημα της Φυσικής στα σχολεία συχνά παρουσιάζεται ως άλλο ένα μάθημα μαθηματικών και χάνει την πραγματική του φύση, αυτή της πειραματικής επιστήμης. Για πολλούς από εμάς η μαγεία βρίσκεται στο πώς μπορείς να εξάγεις συμπεράσματα παρατηρώντας απλά την εξέλιξη ενός φαινομένου και να καταλάβεις τι συμβαίνει γύρω σου. Αυτό, στο οποίο συνήθως υπολείπεται η τυπική εκπαίδευση, έρχεται πολλές φορές να καλύψει η επικοινωνία της επιστήμης με πειράματα ή με την παρουσίαση των τελευταίων αποτελεσμάτων της επιστήμης με απλά λόγια σε ένα κοινό που δεν έχει απαραίτητα γνώσεις φυσικής.

Επιπλέον, επικοινωνώντας την επαγγελματική πορεία ενός ανθρώπου που μπορεί να ξεκίνησε την καριέρα του σπουδάζοντας φυσική μπορεί καμιά φορά να εκπλαγούμε. Η αναλυτική σκέψη και η επίλυση προβλημάτων είναι δεξιότητες που αναπτύσσουμε στις σπουδές μας και έχουν εφαρμογή σε παρά πολλούς τομείς, ειδικά τώρα που έχει γίνει πολύ δημοφιλής η ανάλυση δεδομένων. Ακόμα, κάποιος ίσως αποφασίσει να ειδικευτεί στην ιατρική φυσική και να δουλέψει ως ακτινοφυσικός ή να συνεχίσει τις σπουδές του σε διδακτορικό επίπεδο. Οι επιλογές είναι πραγματικά πολλές αλλά δυστυχώς συνήθως δεν είναι γνωστές.

Και ποιος ο ρόλος της επικοινωνίας της επιστήμης σε προπτυχιακούς σπουδαστές ή ακόμα και σε μετέπειτα στάδια της καριέρας;

Για τους σπουδαστές ο ρόλος της επικοινωνίας της επιστήμης είναι διττός. Όταν προσπαθούν να εξηγήσουν στο κοινό την επιστήμη που σπουδάζουν, αποκτούν δεξιότητες δημόσιας ομιλίας, ενώ κατανοούν οι ίδιοι την επιστήμη τους καλύτερα. Ο κλάδος της φυσικής αποτελείται από μία μεγάλη ομπρέλα υπο-πεδίων και συνήθως οι περισσότεροι ασχολούνται με ένα μικρό κλάδο της. Για να βρεις όμως το πάθος σου και τον κλάδο που σε ενδιαφέρει απαιτούνται ερεθίσματα τα οποία μπορούν να δοθούν μέσω της επικοινωνίας της επιστήμης.

Στα Πανεπιστήμια υπάρχει αναπόφευκτα απόσταση μεταξύ φοιτητ(ρι)ών και καθηγητ(ρι)ών. Μπορεί μια προσπάθεια σαν τη δική σας να γεφυρώσει το χάσμα επικοινωνίας μεταξύ τους;

Προσωπικά, τα πρώτα χρόνια φοίτησης στη σχολή, είχα τα μέλη του διδακτικού προσωπικού ανεβασμένα σε ένα θεόρατο βάθρο. Επιλέγοντας κατεύθυνση, που τα πράγματα είναι πιο οικογενειακά, και ακόμα περισσότερο όταν ξεκίνησα την πτυχιακή μου, συνειδητοποίησα ότι οι καθηγητές/ήτριες είναι απολύτως φυσιολογικοί άνθρωποι που ζουν κι αυτοί μια καθημερινότητα όπως όλοι μας. Κι ενώ εγώ έπρεπε να φτάσω τέταρτο έτος για να το συνειδητοποιήσω, πλέον υπάρχει κάτι που μπορεί να επισπεύσει αυτή τη διαδικασία. Οι συνεντεύξεις που υπάρχουν στο podcast της ομάδας μας με τους καθηγητές και καθηγήτριές μας, όπου πέρα από την επαγγελματική τους πορεία μιλάμε και για τη ζωή γενικότερα, αλλά και το συνέδριο που κάναμε για τις γυναίκες στην επιστήμη, στο οποίο καλέσαμε τις καθηγήτριές μας να μιλήσουν για τη μεταχείριση που έχουν δεχθεί στον χώρο εργασίας τους. Όλες αυτές οι εμπειρίες νομίζω βοηθούν στο να αλλάξει σημαντικά η δυναμική της σχέσης καθηγητών-φοιτητών.

Κατά τη διάρκεια των σπουδών είναι πολύ σημαντική η δικτύωση φοιτητ(ρι)ών από διαφορετικά έτη και στάδια καριέρας και η ανταλλαγή πληροφοριών και συμβουλών. Πώς βοηθάνε αυτή τη δικτύωση οι δραστηριότητές σας;

Κατά τους τελευταίους μήνες είχαμε αρκετές νέες προσθήκες από πρωτοετείς φοιτητές στην ομάδα μας, με τους οποίους γνωριστήκαμε με έναν ενδιαφέρον τρόπο. Είχαμε παρατηρήσει ότι τα τελευταία χρόνια δεν έχει πραγματοποιηθεί ποτέ μια υποδοχή πρωτοετών και θυμόμαστε ακόμα το άγχος που είχαμε εμείς οι ίδιοι τον πρώτο καιρό να πάμε στο σωστό εργαστήριο ή να βρούμε τη λέσχη. Οπότε θεωρήσαμε ότι μια καλή ιδέα θα ήταν να κάνουμε εμείς μια ξενάγηση και να απαντήσουμε όσο μπορούμε σε απορίες που μπορεί να έχουν οι πρωτοετείς για τη σχολή. Αποδείχτηκε ότι αυτή η απλή κίνηση ήταν ευπρόσδεκτη και τα παιδιά που συμμετείχαν το εκτίμησαν πάρα πολύ. Μας ρώτησαν για την πρακτική, για ερευνητικές εργασίες, ακόμα και για το πρόγραμμα Erasmus και ήταν μεγάλη μας χαρά που μπορούσαμε να βοηθήσουμε. Δημιουργείται έτσι ένα αίσθημα ασφάλειας γιατί ξέρεις ότι υπάρχει κάποια/ος που μπορεί να σε συμβουλέψει ή που έχει βιώσει αυτό που βιώνεις κι εσύ. Μακροπρόθεσμα τέτοιες γνωριμίες μπορούν να έχουν αντίκτυπο ακόμα και στην αναζήτηση εργασίας.

Τέλος, πώς οραματίζεστε την εξέλιξη της ομάδας σας με την πάροδο του χρόνου;

Άννα: Μια δικιά μου φιλοδοξία για το μέλλον της ομάδας, είναι να δημιουργήσει ένα πανελλήνιο και πανευρωπαϊκό δίκτυο μέσω του οποίου φοιτητές και φοιτήτριες θα μπορούν να διοργανώνουν και να συμμετέχουν σε δράσεις διάχυσης της επιστήμης στο ευρύ κοινό. Έπειτα, οραματίζομαι όλα τα μέλη του προγράμματος Young Minds ΕΚΠΑ, μέσω του προαναφερθέντος δικτύου να δημιουργούν επαφές και να τις χρησιμοποιούν για την μετέπειτα καριέρα τους.

Ζωή: Με έναν πιο ρομαντικό τόνο να προσθέσω ότι προσωπικά θα ήθελα η ομάδα να δώσει και σε άλλους αυτό που έδωσε σε εμένα. Το να ασχολείσαι με αυτό που σπουδάζεις ερασιτεχνικά καμιά φορά σου δίνει κουράγιο να πιστέψεις ότι ξέρεις τι κάνεις. Δεν είναι μυστικό ότι μεταξύ μας οι φοιτητές/ήτριες υποφέρουμε , με το σύνδρομο του απατεώνα (imposter syndrome) να είναι ιδιαίτερα υψηλό ανάμεσά μας, καθώς βλέπω άτομα που, ενώ δουλεύουν σκληρά μέσα και έξω από τη σχολή, νιώθουν κατώτεροι ή ανάξιοι. Θα ήθελα η ομάδα μας να βοηθήσει όσο το δυνατόν περισσότερους σπουδααστές να νιώσουν ότι βρίσκονται ακριβώς εκεί όπου ανήκουν.

Χρύσα: Το όραμά μου για αυτή την ομάδα είναι να ενώσει φοιτητές και φοιτήτριες από πολλά μέρη του κόσμου και να τους βοηθήσει να χαράξουν τη δική τους πορεία. Όλοι χρειαζόμαστε κάποια καθοδήγηση στη ζωή μας που θα μας βοηθήσει να επιτευχθούν οι στόχοι μας. Επιπλέον, θα ήθελα να βοηθήσει στην επαφή περισσότερων ανθρώπων με τη φυσική ανεξαρτήτως ηλικίας και επαγγελματικής κατάρτισης, ώστε να χτίσουμε έναν κόσμο ενημερωμένο και σκεπτόμενο.

Και εμείς με τη σειρά μας ευχόμαστε να πραγματοποιηθεί το όραμα σας και να συνεχίσετε να προωθείτε την ομορφιά της επιστήμης της φυσικής!

Αν και εσείς θέλετε να μάθετε τι τρέχει στο Φυσικό της Αθήνας από πρώτο χέρι και να πάρετε μια γεύση από τις δραστηριότητές τους, μπορείτε να ακολουθήσετε τους Young Minds του ΕΚΠΑ, να ακούσετε τα απολαυστικά podcasts ή να διαβάσετε ή να διαβάσετε τα άρθρα τους και να επικοινωνήσετε μαζί τους για να τους γνωρίσετε.