Προστατεύοντας τη φύση: το μονοπάτι για ένα πιο υγιές μέλλον

Υπάρχει αυξημένη ευαισθητοποίηση για την σχέση μεταξύ της ανθρώπινης υγείας και του περιβάλλοντος, δίνοντας έμφαση στην αμοιβαία επιρροή που έχουν μεταξύ τους. Παρόλο που η ανθρώπινη υγεία βασίζεται στην υγεία του πλανήτη, προκύπτει το ερώτημα: έχουν οι πράξεις των ανθρώπων έχουν σημαντική επιρροή στον πλανήτη;

O Sam Myers, ερευνητής στο Harvard T.H. Chan School of Public Health εισάγει τον ανερχόμενο κλάδο “Planetary Health”, ο οποίος επικεντρώνεται στο σημείο τομής μεταξύ περιβάλλοντος και ανθρώπινης υγείας. Αυτός ο κλάδος επισημαίνει τη σύνδεση μεταξύ της προστασίας της φύσης και της προστασίας του εαυτού μας. Μέσω αυτής της διεπιστημονικής προσέγγισης, οι ερευνητές μπορούν να επικεντρωθούν σε αυτή την αμφίδρομη σχέση.

Ωστόσο, γιατί υπάρχει αυτή η αυξημένη ανησυχία για το περιβάλλον μεταξύ των ανθρώπων; Πρόσφατες έρευνες από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) αποκαλύπτουν ότι το 23% των θανάτων παγκοσμίως μπορούν να αποδοθούν σε περιβαλλοντικούς λόγους [1].

Αυτό το άρθρο, αναλύει περαιτέρω τη δυναμική μεταξύ ανθρώπου και περιβάλλοντος ερευνώντας αν συνιστά σχέση αιτίου-αποτελέσματος. Επικεντρώνεται στην ανάλυση του πως περιβαλλοντικοί παράγοντες είναι επιβλαβείς για την ανθρώπινη υγεία και πως οι ανθρώπινες πράξεις μολύνουν τη φύση και κατά συνέπεια και την ίδια την υγεία των ανθρώπων.

Η Περιβαλλοντική Πτυχή

 Διαφορετικοί περιβαλλοντικοί παράγοντες μπορούν να συμβάλλουν σε ασθένειες ή να αυξήσουν πόσο επιρρεπείς είναι οι άνθρωποι σε διάφορους κινδύνους. Ανάμεσα σε αυτούς τους παράγοντες συγκαταλέγονται, η ποιότητα του νερού και του αέρα και η έκθεση σε διάφορα χημικά.

Ποιότητα Νερού

Διαφορετικές μολυσματικές ασθένειες καθώς και ο κίνδυνος για μη μεταδοτικές ασθένειες μπορεί να προκληθεί μέσω του μολυσμένου πόσιμου νερού. Παγκοσμίως, η ποιότητα του νερού αποτελεί τη δεύτερη πιο σημαντική αιτία πρόκλησης ασθενειών. Υδατογενείς ασθένειες μπορεί να προκληθούν από βακτήρια, ιούς, χημικά και παράσιτα. Σύμφωνα με το Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Ασθενειών, οι Ηνωμένες Πολιτείες το 2021, έχει καταγράψει 52 περιστατικά που σχετίζονται με την ποιότητα του νερού. Μεταξύ αυτών, 19% αποδίδονται σε χημικά και τοξίνες, 69% σε βακτήρια ενώ το υπόλοιπο ποσοστό κατανέμεται σε ιούς και παράσιτα. Η Υπηρεσία Προστασίας Περιβάλλοντος των Ηνωμένων Πολιτειών, υποχρεούται να ρυθμίζει τους ρύπους και να καθιερώνει τα αποδεκτά επίπεδα αυτών των ουσιών στο πόσιμο νερό. Αυτό είναι ιδιαίτερα κρίσιμο καθώς μετά την εξέταση αυτών των δεδομένων υγείας, καθορίζεται η δόση αναφοράς για κάθε χημική ουσία. Και συγκεκριμένα για τους μικροβιακούς ρύπους ή αυτούς που θεωρούνται καρκινογόνοι, αυτό το επίπεδο είναι στο μηδέν, δίνοντας προτεραιότητα στη δημόσια υγεία [2,3].

Μόλυνση της ατμόσφαιρας

Η ατμοσφαιρική ρύπανση αποτελεί σημαντικό περιβαλλοντικό κίνδυνο και παγκόσμια απειλή για την υγεία. Σύμφωνα με την επιτροπή Lancet για τη ρύπανση και την υγεία, το 2019, η ατμοσφαιρική ρύπανση ήταν το αίτιο για 9 εκατομμύρια θανάτους ετησίως [4]. Αυτό μεταφράζεται ως ένας στους έξι θανάτους παγκοσμίως. Υπάρχουν τρεις κύριες ομάδες ατμοσφαιρικών ρύπων που είναι ιδιαίτερα ανησυχητικές για τη δημόσια υγεία: τα αιωρούμενα σωματίδια, το όζον και τα βαρέα μέταλλα. Τα αιωρούμενα σωματίδια είναι ένα μείγμα πρωτογενών ρύπων όπως τα οξείδια του αζώτου (NO_x), το διοξείδιο του θείου (SO₂) και το μονοξείδιο του άνθρακα (CO), με επιπτώσεις στην υγεία σε διάφορες συγκεντρώσεις PM₁₀ ή PM_2.5. Για παράδειγμα, στην περίπτωση του PM_2.5, τα σωματίδια είναι 30 φορές πιο λεπτά από μια ανθρώπινη τρίχα, και μπορεί να εισέλθουν στους πνεύμονες, προκαλώντας θέματα υγείας και η μακροχρόνια έκθεση σε αιωρούμενα σωματίδια έχει συσχετιστεί με περίπου 60.000 θανάτους ετησίως. Η ατμοσφαιρική ρύπανση που σχετίζεται με την κυκλοφοριακή συμφόρηση έχει καθιερωθεί ως παράγοντας κινδύνου, κυρίως για καρδιαγγειακά νοσήματα. Είναι αξιοσημείωτο ότι η ταχεία αύξηση του πληθυσμού, η εξάρτηση από οχήματα και η τάση των ανθρώπων να ζουν και εργάζονται κοντά σε αστικά κέντρα υποδεικνύουν την κυκλοφοριακή συμφόρηση ως σημαντικό παράγοντα ατμοσφαιρικής ρύπανσης [5-7].

Η Ανθρώπινη Πτυχή

Οι ανθρώπινες δραστηριότητες αναδιαμορφώνουν τα οικοσυστήματα και το φυσικό περιβάλλον, με αποτέλεσμα συχνά να επηρεάζονται οι ίδιοι οι άνθρωποι. Κοινές πρακτικές όπως ο υπερπληθυσμός, η αποψίλωση των δασών και η καύση ορυκτών καυσίμων συμβάλλουν σημαντικά στην υποβάθμιση του περιβάλλοντος. Αυτές οι ενέργειες μπορούν να οδηγήσουν σε επιπτώσεις όπως η κλιματική αλλαγή, η υποβάθμιση της ποιότητας του αέρα και η μόλυνση του πόσιμου νερού. Η αποψίλωση των δασών, για παράδειγμα, εγκυμονεί κινδύνους για την ανθρώπινη υγεία διαταράσσοντας τα οικοσυστήματα ζώων και φυτών, επιτρέποντας ενδεχομένως τη μετάδοση παθογόνων οργανισμών από την άγρια φύση στον άνθρωπο μέσω των αλληλεπιδράσεων ξενιστών και παρασίτων. Σύμφωνα με μια ανασκόπηση, το 56,9% των μελετών μέχρι στιγμής, υποδεικνύουν την αύξηση της μετάδοσης παθογόνων ως αποτέλεσμα των αλλαγών στις χρήσεις γης [8-10].

Μέσω της καύσης των ορυκτών καυσίμων, απελευθερώνονται αέρια του θερμοκηπίου όπως το διοξείδιο του άνθρακα. Αυτά συμβάλλουν στην παγίδευση θερμότητας στην ατμόσφαιρα, επιδεινώνοντας κατά συνέπεια την κλιματική αλλαγή. Αναφέρεται ότι τα ορυκτά καύσιμα αντιπροσωπεύουν το 25% των εκπομπών στις ΗΠΑ. Επιπλέον, η καύση ορυκτών καυσίμων εκπέμπει επικίνδυνους ρύπους όπως διοξείδιο του θείου, οξείδια του αζώτου, μονοξείδιο του άνθρακα και υδράργυρο, τα οποία συμβάλλουν στην ατμοσφαιρική ρύπανση. Αυτό όχι μόνο βλάπτει το περιβάλλον μέσω φαινομένων όπως η όξινη βροχή και ο ευτροφισμός, μειώνοντας τα επίπεδα οξυγόνου, αλλά οδηγεί επίσης σε προβλήματα υγείας όπως το άσθμα και οι καρδιακές παθήσεις [11].

Βασικά, η φροντίδα του περιβάλλοντος σηματοδοτεί τη φροντίδα του εαυτού μας. Προστατεύοντας τη φύση, διασφαλίζουμε ένα πιο υγιές μέλλον για όλους.