Δρ. Σωτηρία Τσοχαταρίδου: Μεμβράνες ενάντια στον COVID-19 και στο φαινόμενο του θερμοκηπίου

Η Δρ. Σωτηρία Τσοχαταρίδου είναι Υπεύθυνη ‘Ερευνας και Προϊόντων για την Smart Separations, μια εταιρεία που δημιουργεί κεραμικές μεμβράνες και αντιιικές επιστρώσεις.

Πήρε το πτυχίο της στη Χημική Μηχανική από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης το 2013 και το διδακτορικό της από το Πανεπιστήμιο του Newcastle στο Ηνωμένο Βασίλειο το 2019. Έχει εργαστεί στη μελέτη της διαπερατότητας του διοξειδίου του άνθρακα σε μεμβράνες διπλής φάσης, γεγονός που συμβάλλει στη θεμελιώδη έρευνα που διεξάγεται σήμερα σχετικά με το μηχανισμό διαχωρισμού του διοξειδίου του άνθρακα από διάφορα αέρια. Πριν εργαστεί για τη Smart Separations, η Σωτηρία εργάστηκε στο Πανεπιστήμιο Loughborough του Ηνωμένου Βασιλείου πάνω στις επιστρώσεις αυτοκινήτων, προσπαθώντας να εξασφαλίσει την κατασκευή και την εμπορευματοποίηση αυτών σε βιομηχανική κλίμακα. Το 2020, η Σωτηρία ηγήθηκε επιτυχώς της εμπορευματοποίησης του πρώτου προϊόντος με ViraTeq επίστρωση, του Gino, μιας συσκευής καθαρισμού αέρα που βασίζεται σε μια επαναστατική τεχνολογία φίλτρων. Το Gino μπορεί να καταστρέψει τον κορονοϊό και άλλα αερομεταφερόμενα παθογόνα, συμβάλλοντας στο μετριασμό των επιπτώσεων τoυ COVID-19 στην κοινωνία και την εθνική οικονομία. Η Σωτηρία μιλά  στο Greek Women in STEM για την ερευνητική της εμπειρία τόσο στον ακαδημαϊκό χώρο όσο και τη βιομηχανία, δίνοντάς μας μια εικόνα του ρόλου μίας μηχανικού σε αυτούς τους τομείς έρευνας. 

Μπορείτε να μας εξηγήσετε με απλά λόγια τι περιλαμβάνει η δουλειά σας σήμερα; 

Εργάζομαι ως Διευθύνουσα  Έρευνας & Προϊόντων για την Smart Separations. H Smart Separations είναι μια ΜμΕ (Μικρή/μεσαία επιχείρηση) που έχει δημιουργήσει μια νέα γενιά αντιικών επιστρώσεων και κεραμικών μεμβρανών. Αυτά μπορούν να χρησιμοποιηθούν όπου απαιτούνται αντιιικές επιστρώσεις, στη μικροδιήθηση, στον καθαρισμό του αέρα, στον τομέα των μεταφορών στην υγειονομική περίθαλψη και πολλά άλλα. Μέρος της δουλειάς μου, περιλαμβάνει τη διαχείριση των μελών του εργαστηρίου και το σχεδιασμό της έρευνας για διάφορα προϊόντα. Συμμετέχω επίσης στη διαχείριση των προϊόντων, από την ιδέα έως το σχεδιασμό, την παραγωγή δειγμάτων, τις δοκιμές, τις προβλέψεις, το κόστος, τη μαζική παραγωγή και την προώθηση.

Τι σας κέρδισε  στην επιστήμη της Μηχανικής και συγκεκριμένα στον τομέα των Χημικών Μηχανικών; 

Αγάπησα τη χημεία από την πρώτη στιγμή και ήμουν πάντα καλή στα Μαθηματικά και τη Φυσική. Γιατί λοιπόν, να μην εξερευνήσεις περισσότερο αυτούς τους τομείς; Επίσης, μού κινεί το ενδιαφέρον η επίλυση ζητημάτων που δεν είναι απαραίτητα χημικού περιεχομένου, αλλά αποτελούν μέρος καθημερινών προβλημάτων, όπως για παράδειγμα ο σχεδιασμός αντιδραστήρων και συστημάτων ελέγχου. Οι Χημικοί Μηχανικοί απλά δίνουν λύση σε όλα!

Γιατί αποφασίσατε να κάνετε διδακτορικό στο διαχωρισμό διοξειδίου του άνθρακα; Τι αντίκτυπο  πιστεύετε πως έχει η συγκεκριμένη ερευνητική εργασία;

Είχα πάντα περιβαλλοντική συνείδηση, γι’ αυτό το θέμα του  διδακτορικού αυτού μού ήταν εξαιρετικά ενδιαφέρον. Η δέσμευση άνθρακα σε συνδυασμό με τεχνολογίες υψηλής ενεργειακής απόδοσης - προσδιορίζονται ως κρίσιμες τεχνολογίες που επιτρέπουν σημαντικά τη μείωση των εκπομπών CO₂, ενώ ταυτόχρονα ικανοποιούν τις σημερινές παγκόσμιες ενεργειακές ανάγκες.

Τι είναι οι μεμβράνες διπλής φάσης και που χρησιμοποιούνται γενικότερα;

Γενικά, οι μεμβράνες είναι μια υποσχόμενη τεχνολογία για τη μείωση των ανθρωπογενών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και χρησιμοποιούνται συνήθως για διαχωρισμό διοξειδίου του άνθρακα (CO₂) σε διεργασίες υψηλής θερμοκρασίας. Συγκεκριμένα, οι μεμβράνες παρέχουν επιλεκτική διαπερατότητα του διοξειδίου του άνθρακα (CO₂), συνδυάζοντας αντιδράσεις που λαμβάνουν στις δύο πλευρές μιας μεμβράνης και τη διάχυση των ιόντων που παράγονται από αυτές τις αντιδράσεις. Οι μεμβράνες διπλής φάσης συγκεντρώνουν τα καλύτερα χαρακτηριστικά διαφορετικών ενώσεων, με στόχο την επίτευξη υψηλών διαπερατοτήτων ενός αερίου και ταυτόχρονα τη διατήρηση υψηλής εκλεκτικότητας της διεργασίας. Κάθε φάση της μεμβράνης διπλής φάσης μεταφέρει διαφορετικά ιόντα: η μία φάση χρησιμοποιείται για τη διάχυση ανθρακικών ιόντων (ανθρακικά άλατα) και η άλλη φάση για τη μεταφορά ιόντων οξυγόνου (κεραμικό μέρος). Το διοξειδίου του άνθρακα (CO2) αντιδρά με τα ιόντα οξυγόνου από την κεραμική φάση για να σχηματίσει ένα ανθρακικό ιόν και η αναστρέψιμη αντίδραση εμφανίζεται στην αντίθετη πλευρά της μεμβράνης.

Tι είναι το Gino;

Το Gino είναι ένα προσωπικό απολυμαντικό αέρα που αναπτύχθηκε και εμπορευματοποιήθηκε από τη Smart Separations. Η τεχνολογία βασίζεται σε μια αντιμικροβιακή επίστρωση που μπορεί να αφαιρέσει ιούς, βακτήρια και μύκητες από τον αέρα. Αυτή η καινοτόμος νανο-επίστρωση παρουσιάζει αντιμικροβιακή δράση σε μεγάλο εύρος, συμπεριλαμβανομένου του SARS-CoV-2, και έχει υψηλή ταχύτητα δράσης. Το Gino χρησιμοποιεί μια κεραμική τεχνολογία φίλτρων που μπορεί να πλυθεί και στη συνέχεια να επαναχρησιμοποιηθεί. Τροφοδοτείται επίσης με USB καθιστώντας ευκολότερη τη χρήση του ακόμη και εν κινήσει.

Τι σας έκανε να επιλέξετε την εργασία  σε εταιρεία από το να συνεχίσετε στο πανεπιστήμιο; Πόσο εύκολο ήταν αυτό το βήμα;

Έφυγα αφού τελείωσα ένα μεταδιδακτορικό στο Πανεπιστήμιο του Loughborough του Ηνωμένου Βασιλείου. Εκεί δούλεψα σε ένα πρόγραμμα μεγάλης κλίμακας με συνεργάτες στη βιομηχανία.  Η συνεργασία με τους επιστήμονες που δουλεύουν στη βιομηχανία ήταν εξαιρετική και κίνησε την περιέργειά μου  να μάθω περισσότερα για το πώς αναπτύσσονται τα προϊόντα πέρα από τη βασική έρευνα. Συνειδητοποίησα επίσης ότι η μεταφορά της βασικής έρευνας σε βιομηχανικές εφαρμογές αφήνει πολλά περιθώρια δημιουργικότητας. Δεν είναι μόνο η ακαδημαϊκή κοινότητα που σου δίνει την ευκαιρία να ανακαλύψεις κάτι νέο. Πάντα ψάχνω και είμαι πρόθυμη να εξερευνήσω και να μάθω διαφορετικούς τομείς. Αυτός είναι και ο λόγος που δεν το σκέφτηκα δεύτερη φορά. 

Ποιες είναι οι βασικές διαφορές μεταξύ ακαδημίας και εργασίας σε εταιρία στην καθημερινότητά σας αλλά και στον τρόπο διεξαγωγής της έρευνας;

Στη Smart Separations, είχα και έχω την ευκαιρία να δω συναδέλφους επιστήμονες μέσα στην εταιρία. Μάλιστα είμαι σε θέση να μετακινούμαι επαγγελματικά με τέτοιο τρόπο, ώστε να διακρίνω καλύτερα τις δεξιότητες μου σε πολλαπλούς τομείς. Δουλεύω καθημερινά με ανθρώπους διαφορετικών εμπειριών συμπεριλαμβανομένων των εμπορικών, επιχειρηματικών και κατασκευαστικών τομέων. Σε μια εταιρία, μπορείτε να εργαστείτε σε έργα που αξιοποιούν τις δεξιότητές σας και απαιτείται ομαδική εργασία. Αυτή είναι και η διαφορά με την ακαδημία, καθώς  εκεί δούλευα σχεδόν αποκλειστικά με συναδέλφους στον τομέα μου. Θα έλεγα ότι η επιστημονική πλευρά δεν είναι τόσο διαφορετική, ανάλογα φυσικά με το είδος της εταιρίας για την οποία εργάζεστε. Τόσο η ακαδημαϊκή κοινότητα όσο και η βιομηχανία θέλουν να παράγουν σαφή αποτελέσματα για τη λύση ενός προβλήματος. Ωστόσο, στην ακαδημία, η προσοχή εστιάζεται στην ανακάλυψη  και η έρευνα διεξάγεται για χάρη της μάθησης, σε αντίθεση με την εταιρία που ασχολείται με κάποια συγκεκριμένη εφαρμογή που μπορεί να έχει άμεση απόδοση και υλοποίηση..

Είναι ο χώρος εργασίας σας ανδροκρατούμενος και αν ναι, ποιοι πιστεύετε είναι οι παράγοντες και πώς νιώθετε γι’ αυτό;

Συνολικά, αυτήν τη στιγμή έχουμε υψηλότερο ποσοστό γυναικών που εργάζονται στην εταιρία. Ωστόσο, υπάρχουν λιγότερες γυναίκες που κατέχουν διευθυντικές θέσεις. Πιστεύω ότι οι γυναίκες σε ηγετικές θέσεις είναι εξίσου ικανές με τους άνδρες ομολόγους τους. Στην εταιρία μου, ενδυναμώνουμε πραγματικά τις γυναίκες και πάντα ένιωθα πολύτιμη στη δουλειά. Κατέχω διευθυντική θέση από τον πρώτο χρόνο εργασίας μου. Πιστεύω πως τα στερεότυπα αλλάζουν, όμως υπάρχουν περιπτώσεις  ασυνείδητης προκατάληψης που επηρεάζουν τις διαδικασίες πρόσληψης και προαγωγής.

Τι δεξιότητες πιστεύετε ότι πρέπει να διαθέτει μια γυναίκα για να δουλέψει σε έναν τέτοιο τομέα; Τι θα συμβουλεύατε μια νεαρή γυναίκα που θέλει να ασχοληθεί με τον χώρο αυτό;

Υπάρχουν δεξιότητες που είναι απαραίτητες σε οποιοδήποτε κλάδο, εφαρμόζονται συνεπώς και στον τομέα εργασίας μου. Όπως για παράδειγμα, η ικανότητα της επικοινωνίας, της ομαδικότητας, καθώς και το κίνητρο να αναλάβεις νέα καθήκοντα αλλά και να παράγεις υψηλής ποιότητας εργασία είναι ζωτικής σημασίας. Η αξιοπιστία και η υπευθυνότητα είναι εξίσου σημαντικές και περιλαμβάνουν τη λογοδοσία κατά την ανάληψη ευθυνών, τη μη λήψη αποφάσεων βάσει εικασιών, αλλά και την τήρηση των συμφωνιών που έχουν γίνει.